Ожулунская модельная библиотека филиал №10

Күндү ааҕааччым! бибилэтиэкэҕэ саҥа кинигэлэр кэллилэр, араас элбэх ньымалар, сүбэлэр, кэпсээннэр, хоһооннор, тылдьыттар уонна да элбэх кэлэн уларсан бириэмэҕин туһалаахтык атаар. Сиһилии аллаараа түһэн көр.

Төрөппүккэ көмө кинигэ. Бу кинигэҕэ эҺиэхэ анаан оҕо 4-7 сааҺыгар сиэрдээх майгы тылын тутуҺан, оҕону, дьону кытары бодоруҺан билиитин — көрүүтүн кэҥэтэригэр, кэтээн көрөр, тэҥниир, долоҕойго тутар, кэрэни өйдүүр дьоҕурдара сайдарыгар, тылын баайа хаҥыырыгар сөптөөх араас сүбэлэри булуоххут.

«Олоҥхонон оҕону уһуйуу» иитээччигэ, учууталга көмө босуобуйа. Олоҥхону оҕоҕо тиэрдии — олус уустук үлэ. Аҥаардас тутула уһунунан, тыла-өһө билиҥҥи кэм оҕотугар өйдөнүмтүөтэ суоҕунан ыарахаттардаах. Хомуйан оҥорооччу, уопуттаах педагог Степанова Августа Федотовна бу кыһалҕаттан сиэттэрэн бөлөҕүнэн толоруу ньыматын үлэтигэр туһаммытын бэлиэтиир. Ол эрээри быһан-отон, таҥан сценарий оҥорорго элбэх бириэмэ, кыах барар, ыллыҥ да табыллыбат түгэннэрдээх. Онон оҕолору олоҥхо нөҥүө төрөөбүт тылга, төрүт култуураҕа, сиэргэ-майгыга уһуйар, олоҥхоттон быһа тардыыны бөлөҕүнэн туруорарга аналлаах бэлэм сценарийдары түмпүт. Эбии көмө матырыйаал быһыытынан олоҥхо быһаарыылаах тылдьыта, биктэриинэ, таабырыннар киирдилэр. Уонна кинигэ иһинээҕитигэр баар (63 стр.) «Ayarbook» электроннай сыһыарыы QR-куодунан Сергей Васильев «Олоҥхолор» аудио кинигэтиттэн өрөспүүбүлүкэбитигэр олоҥхону бастыҥ толорооччу оҕолор, ыччат толорууларын холобурдарын истэн, иһитиннэрэн айымньылаах үлэҕитигэр хото туһаныҥ диэн ыҥырабыт

Оҕо- тыйаатыр эйгэтигэр. Сценарийдар. Тыйаатыр эйгэтин ураты умсугутар, абылыыр күүһүнэн оҕону тыйаатырга сыһыаран, кэрэни кытта ситимнээн иитии кини киһи быһыытынан сайдарыгар сүҥкэн көмөлөөх. Бу хомуурунньук хас биирдии уһуйааччыга, салайааччыга, учууталларга, иитээччилэргэ көмө буолар аналлаах.

А.Е. Кулаковский. Якутские пословицы и поговорки. Использование паремий на самые разные темы оживляют речь, придают ей глубину, обогащают словарный запас, прививают любовь к родному языку.

Синоним, антоним, омоним кылгас тылдьыта. Тылдьыт оскуола үөрэнээччилэригэр, саха тылын баайын интириэһиргиир дьоҥҥо көмөлөөх буолуоҕа. Саха тылын барҕа баайа, дьиктитэ-кэрэтэ синоним, антоним, омоним кэккэлэригэр эмиэ көстөр. Ону сороҕор умнан, кэмигэр туттубакка, төрөөбүт тылбытын кэҕиннэрэн кэбиһиэхпитин сөп.

Хомуурунньукка аныгы кэмнээҕи саха литературатын ураты суолун, хайысхаларын ырытыы, уус-уран уобарас, жанр, истиил эгэлгэ өрүтүн чинчийии оҥоһуллар. Кинигэ саха литературатын сэҥээрэр ааҕааччы киэҥ араҥатыгар, устудьуоннарга, тылы уонна литератураны чинчийээччилэргэ ананар.

24 демонстрационных плаката о жизни и деятельности Михаила Ефимовича Николаева — первого президента республики, истинного духовного лидера народа, отдавшего всю свою жизнь служению народу и родной земле, его роли в развитии Якутии, в том числе проектах, связанных с научным, художественно-эстетическим образованием, спортивным направлением для детей и юношества.

М.Е.Николаев «Сила преодоления и созидания». Статьи и выступления. В первый раздел включены отрывки, выдержки из опубликованных материалов, а во второй- тексты выступлений, статей практически без сокращения.

Сэһэн Боло «Лиэнэҕэ нуучча кэлиэн иннинээҕи саха олоҕо». Саха омук төрдө буолбут улуу өбүгэлэрбит туох санааттан, ханнык чымаан күүскэ үтүрүйтэрэн бу ураты тыйыс айылҕалаах дойдуну булан олохсуйбуттара, хайдах-туох дьаһанан, тэринэн олорбуттара, улуу уустар — улуустар кимтэн хаан тамайан, сыдьаан тардан тэнийбиттэрэ, ким кимниин күөнтэспитэ, кыргыспыта — бар дьон уоһуттан түспэккэ кэрэ кэпсээн буолан күн бүгүҥҥэ диэри тиийэн кэллэ. Ол кэпсээннэртэн саамай сүөгэйэ-сүмэтэ түмүллүбүт кинигэ — сахалар төһө дириҥ силистээх-мутуктаах, туох оҥоһуулаах-ыйаах таах омукпутун, түгэх өбүгэлэрбит былыт саппыт былыргы сылларыгар туох-ханнык олохтоох-дьаһахтаах эбиттэрин билиэхтэрин баҕалаахтарга дьоһун бэлэх.

О Платоне Алексеевиче Слепцове–Ойунском написано множество статей, очерков, воспоминаний, стихотворений, издано много книг, сборников, альбомов и т. п. Его имя внесено в энциклопедии, справочники. Но все же есть еще нераскрытые страницы из его короткой жизни, это его жизнедеятельность в 1928–1929 гг. Эти годы стали переломными в его судьбе, когда Ойунский пересмотрел свои взгляды на многие общественные процессы и определил свой дальнейший путь как ученого и творческого человека. Данная книга посвящена одной из малоизвестных страниц многогранной деятельности выдающегося государственного, общественного деятеля, писателя П.А. Ойунского – это годы его работы наркомом просвещения, здравоохранения и социального обеспечения Якутской АССР.

«Якутия-2024» календарь знаменательных и памятных дат. В издании представлены даты, отражающие важнейшие события политической и культурной жизни республики. Календарь адресован библиоте карям, краеведам, работникам средств массовой информации и читателям, интересующимся историей и культурой родного края.

В книге «Ураангхай-сахалар» исследованы теории происхождения якутов, выдвигаются предположения о пути их переселения на Ленский край. Изучив быт, обычаи, фольклор и родовые названия, автор обосновал тезис об особой исторической судьбе якутов-урянхайцев. В исследовании используются разнообразные источники — основы экономического быта якутского народа, лингвистические данные, физико-географические условия территории, выводы ранних историков и тюркологов, а также показания письменных источников по истории древнетюркских и монгольских народов.

Степан Максимович Аржаков фотографии, документы. Настоящий фотоальбом посвящен 125-летию со дня рождения выдающегося государственного, общественно-политического деятеля Якутии С.М.Аржакова, необоснованно осужденного в годы сталинских репрессий.

Бу кинигэҕэ биллилээх судаарыстыбаннай, уопсастыбаннай диэйэтэл, Саха сиригэр физкультурнай хамсааһыны төрүттээбит, маассабай успуорду көҕүлээбит, 1955-1959 сылларга Саха АССР Миниистирдэрин Сэбиэтин физическэй култуураҕа уонна успуорка кэмитиэтин бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбит. Кинигэҕэ Николай Тарскай олоҕун уонна үлэтин туһунан кэпсэнэр. Кини дакылааттара, киин уонна олохтоох бэчээккэ тахсыбыт ыстатыйалара, бииргэ үлэлээбит, алтыспыт дьонун, үөлээннээхтэрин, биир дойдулаахтарын, аймах-билэ дьонун ахтыылара киирдилэр.

Дмитрий Егоров. «Защитники отечества: гордость Якутии». Албан ааттаахтар кыайыы кынаттаахтар.

Смоленское сражение 1941 г. — одно из крупнейших военных сражений Великой Отечественной войны. В ходе него воины Советской Армии проявили величайшую стойкость и мужество. Они самозабвенно обороняли каждый метр родной земли и наносили по оккупантам сокрушительные удары, чем вынудили их временно перейти к обороне. Это позволило советскому командованию выиграть время для подготовки необходимых резервов к осуществлению оборонительных мероприятий у Москвы. Книга адресована широкому кругу читателей. 

Кинигэҕэ ааспыт үйэ саҥатыгар дойду үрдүнэн олох-дьаһах укулаата, уопсастыбаннай тутул уларыйар, кыһылга-үрүҥҥэ хайдан атааннаһыы, былааһы былдьаһыы иэдээннээх кэмнэрэ киэҥник хабыллан көрдөрүллэр. Роман үһүс чааһыгар киинтэн ыраах Саха сиригэр саа-сэп тутан утарыта турсуу 1922–1923 сс. сытыырхайбыт быһыыта-майгыта, төрүөттэрэ ойууланар. Номоххо киирбит Киллэм, Төхтүр, Никольскай кыргыһыылара, Каландаришвили этэрээтигэр тоһуур түгэннэрэ уус-уран айымньыга аан маҥнай сиһилии арыллан ааҕааччы болҕомтотун тардыахтара.

«Стойкость куется на Севере»: в Якутии выпустили новые сборники рассказов о героях СВО. Сборники, озаглавленные «Стойкость куется на Севере» и «Биһигини умнаайаххыт», изданы на русском и якутском языках. Они основаны на личных историях ветеранов и бойцов специальной военной операции, а также воспоминаниях родных и близких павших героев. Эти публикации имеют важное значение для сохранения памяти о тех, кто отдал жизнь за Родину, и для передачи их историй будущим поколениям. В свою очередь, сборник «Биһигини умнаайаххыт» содержит не только стихи и благословения, но и материалы из книги «Эр хоһуун буол» («Будь храбр по уму и сердцу»), которая была специально выпущена для мобилизованных и добровольцев из Республики Саха (Якутия). Оба сборника стали результатом колоссальной работы и стремления сохранить память о героях, которые сражались за мирное небо над головой. В них нашли отражение не только военные события, но и личные переживания, надежды и мечты тех, кто остался дома, ожидая своих близких.

Г.Г. Вешников-Баал Хабырыыс олоҕор, айар үлэтигэр анаммыт бэрт интэриэһинэй, киэҥ ис хоһоонноох кинигэ.

Биэрэ Дабыыдап. Сарбыллыбыт талаан : айар үэтин чинчийии. Кинигэҕэ Саха сиригэр үөрэҕи-сайдыыны олохтуурга сыратын-сылбатын биэрэн үлэлээбит бастакы оҕо поэта, бастакы «Букубаары» суруйбут ааптар Вера Давыдова олоҕо, айар үлэтэ сырдатыллар. Суруйааччы аатын тилиннэрии, айымньыларын үөрэтии, кини оҕоҕо аналлаах айымньыларын нууччалыы тылбаастарын ырытыы суруйааччыларга, иитээччилэргэ, төрөппүттэргэ туһалаах билиини биэриэҕэ.

Николай Якутскай «Адаҕа». Айымньыга ыал хамначчыта Дьөгүөрсэ Тырынкаайап ыар олоҕо бэрт түргэнник, соһуччу көнөр, санаабытын ситиһэр үгүс үптэнэр. Кини төһө да үтүөнү оҥорбутун иһин, суобаһа олоҕун тухары адаҕа буолан, дууһата эрэйдэнэр.

Мэҥэ куттаах тойугум. Ырыанньык. Александра Жиркова-Дьүөрэл Ырыанньыкка хоһоонньут, ону тэҥэ мелодист ааптар “Күннээх ыллыктарым” кинигэтигэр киирбит,бэйэтин матыыбыгар ырыа буолан биһирэммит бэчээттэнэн илик үгүс саҥа хоһоонноро уонна атын поэттар хоһоонноругар дьүһүйбүт уйаҕас иэйиилээх саҥа айымньылара түмүллэн нуоталаах киирдилэр.
Кинигэҕэ баар сигэлэринэн (QR-куод) куйаар ситимиттэн ырыалары дуоһуйа истиэххэ,видеолары кэрэхсээн көрүөххэ сөп.

Зинаида Архипова «Көс кут» хоһооннорун хомуурунньуга таҕыста. Бэйиэт баай, иччилээх тыллаах-өстөөх, чочуллубут киэптээх хоһоонноро умсугутуулаах уобарастарынан дьикти эйгэҕэ сирдииллэр. Хомуурунньукка киирбит хас биирдии хоһоон нууччалыы тылбааһа бэриллэрэ кэрэхсэбиллээх.

Дьылҕа ыар охсуутун тулуйар, кытаанах-тыйыс тургутуутун уйар, олоххо талаһар күүс туохханый? Бу ыйытыыга хоруйу талааннаах суруйааччы Данил Макеев саҥа кинигэтигэр киирбит «Оҕом аҕалаах буоллаҕына…», «Оҥоһуу» айымньыларыттан булуоҥ. Сэһэннэргэ сүрүн дьоруойдар — эдэр дьон Бааскалаах Ньургуйаана уонна аар кырдьаҕас Өлөксөй Баһылайабыс мөккүөрдээх, уустук, сахакиһитэ санаан да көрбөтөх соһуччу түгэннэрдээх, ыар оҥоһуулаах дьылҕаларын суола ааҕааччыны толкуйдатар, уйадытар, үөрэтэр, сэрэтэр дириҥ ис хоһоонноохтук уус-ураннык ойууланар.

Афанасий Гуринов- Арчылан. «Ийэлэриэм, мин кэллим!..»

Сэрии толоонугар охтубут биэс ини-бии Малгиннар күн күбэй ийэлэрэ Ф.Н. Малгина-Хобороос барахсан буойун уолаттарыныын инники кэккэҕэ мэлдьитин бииргэ баара, кинилэр ыарахан түгэннэригэр иһирэх тылынан, сүрэҕин сылааһынан көмө-тирэх буолара. Олох уонна сэрии… Бу модун уонна уодаһыннаах мөккүөрдэр Хобороос сүрэҕин ортотунан ааһаллара, ыар аһыытын барытын күүстээх санаатынан уйан, кыайыыны көрсөн, саҥа дьиэтигэр сиэннэринэн дьоллонор. Ааптар маны сэргэ «Дьүөгэлиилэр» диэн аныгы олох көстүүтүн көрдөрөр оонньууга хайалара сатабыллаах саһыл саҕалаах буоларын таайтарардыы табатык ойуулуур.

Кинигэҕэ аныгы кэм сытыы боппуруостарын таарыйар уран, хомоҕой суруйуулар, үлэҕэ, учууталга анаммыт истиҥ-иһирэх тыллаах хоһооннор киирдилэр.

Саха норуодунай бэйиэтэ Наталья Ивановна Харлампьева “Эрбэһинтэн ыйытаар“ диэн хоһооннорун саҥа хомуурунньуга таҕыста. Норуодунай бэйиэт саха ааҕааччыларын, айар үлэтигэр сүгүрүйээччилэрин хомуһуннаах хоһоон.

В новый сборник Ольги Янцен вошли городская, пейзажная и философская лирика — стихотворения, посвященные отношениям человека с миром и людьми. Особенностью поэзии автора являются цвет и звук как художественные средства,  которым она уделяет особое внимание, что и отмечено в предисловии кандидата философских наук Валентины Чусовской.

Иван Васильевич Мигалкин (поэт; 1954). Таптал тыллар сыһыантан: ох тыллар. Книга вышла к 70-летию со дня рождения народного поэта Якутии Ивана Мигалкина. Поэт метко подметил самые разнообразные грани жизни, общества, отношений, находил очень меткие эпитеты и метафоры, задерживая самые затаенные струны души читателя. Выверенные, отточенные стихи воспевают любовь к жизни, заставляют задуматься и становятся путеводной звездой для всех, кто открывает эти страницы. Написана на якутском языке.

Незабвенная Турсынай» — книга воспоминаний, которую составила народный поэт Якутии Наталья Харлампьева. Впервые Турсынай приехала в Якутию в 1983 году с большой писательской делегацией. Она побывала на родине якутских классиков в Татте, и познакомилась с народным писателем Д. К. Сивцевым – Суорун Омоллооном. Это знакомство переросло в дружбу, более того Дмитрий Кононович всенародно провозгласил Турсынай Оразбаеву своей названной дочерью. Турсынай стала часто приезжать в Якутию, написала много стихов и песен на якутскую тематику, заимела немало друзей, ездила по республике с гастролями. Она просто влюбилась в Якутию, переводила многих якутских поэтов на казахский язык, исполняла полюбившиеся ей якутские песни. Турсынай Оразбаева действительно была полномочным представителем казахской и якутской литератур, она сделала очень много для укрепления наших литературных связей. У себя в Казахстане Турсынбай Оразбаева слыла продолжателем традиций великих акынов – ей были подвластны импровизация и прекрасное сольное исполнение собственных песен. Она автор 9 книг, одна из которых вышла в Якутии под названием «Домбра и хомус» Эти два музыкальных инструмента символизируют души двух народов, которые Турсынай смогла соединить в своем сердце Народный поэт Якутии Наталья Ивановна Харлампьева собрала пронзительные и интересные воспоминания известных якутян о казахской поэтессе, певице, переводчице и общественном деятеле, внесшей огромный вклад в дружбу российского и казахского народов. В книгу включены стихи поэтессы на русском и якутском языках.

Тамара Николаева-Сарыада «Истиҥ санаам илдьитэ» хоһооннорун хомуурунньуга. Хоһооннорго олоҕу олорбут муударай дьахтар санаалара, ааспыт эдэр саас кэмнэрин ахтылҕана, тапталы суохтааһына, сырдыкка эрэнии, талаһыы көстөр.

Мин хоһоон кэһиилээх кэлиэҕим,
Хоһооммор тапталы тиһиэҕим,
Ол хоһоон тылыттан тыллыаҕа
Күһүнүн сардаана сибэкки.

Поэт айымньыларыгар киһи баай ис эйгэтэ, кини олоҕу, дьон сыһыанын анаарыыта, сирдээҕи аналын көрдөөһүнэ ойууланар, таптал уйан иэйиитэ ураннык хоһуллар.

Ураннык дьүһүйэр Саргылаана Гольдерова-Саргы Куо кэмнэрин иннинэ Орто дойдуттан барбыт, ол эрээри Кэм күрүлгэнигэр сүппэт, айар куттаах дьоммутугар — бэйиэт Баһылай Кустуктуурапка, суруйааччы, эколог Эдуард Соколовка, эстрада тыйаатырын артыыһа ырыаһыт Василий Еремеевкэ дууһа кыланыылаах анабыл айымньылара сүрэххин таарыйыахтара. Ону сэргэ көннөрү киһи олоҕун тоҕойдоругар көрсөр араас түбэлтэлэрин, күннэтэ таарыйар түгэннэрин Поэт атах тэпсэн олорон истиҥник, сэргэхтик, арыллан сэһэргиэҕэ.

Унньуктаах уһун кыһын бүтэн, саас барахсан салаллан кэллэҕинэ, саха дьонугар олус кэтэһиилээх кэм — сааскы кус кэмэ үүнэр, онно бараары тэринии сүпсүлгэнэ, куска буолар араас көрүдьүөс, умсулҕаннаах түгэннэр, күһүҥҥү тайахха бултааһын, хотугу дойду өрүстэринэн мүччүргэннээх устуу, хара тыа адьырҕаларыгар түбэһии… Бу курдук булка буолар араас түбэлтэлэр, умнуллубат түгэннэр бу кэпсээннэр хомуурунньуктарыгар олус кэрэхсэбиллээхтик ойууланаллар.

уучча тылыттан саха тылыгар СӨ суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ Валерий Луковцев-Дьурустаан тылбаастаата. Алибек Аскаров Казахстан биллэр суруйааччыта, судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата, «Парасат» уордьан кавалера уонна Саха сирин үтүө доҕоро буолар. Тылбаас саха литэрэтиирэтин байытарын таһынан норуоттар доҕордоһууларын бөҕөргөтөргө төһүү күүс буолар. Ол курдук, 2023 сыллаахха Алибек Аскаров Саха сирин туһунан казах тылынан суруллубут бастакы кинигэни таһаарбыта. В.Н. Луковцев үгүс сыл устата Чингиз Айтматов, Андрей Геласимов, Владимир Солоухин, Николай Шундик айымньыларын тылбаастаабыта. Маны таһынан саха суруйааччылара, бэйиэттэрэ бу үтүө дьыалаҕа бэйэлэрин сүҥкэн кылааттарын киллэрэллэр. Хардарыта тылбаас, доҕордоһуу ааспыт үйэттэн ситимин быспакка айымньылаахтык үлэлиирэ хайҕаллаах!

Галина Иванова- Айтыына «Күнүү содула». Кинигэҕэ киһи сирдээҕи олоххо аналын, Дьылҕа хаан тургутуутун – киһи соһуччу көрсөр кыһалҕаларын, очурга оҕустарыытын, тапталга бэриниитин уонна таҥнарыытын туһунан кэпсээннэр киирдилэр.

Сунтаартан төрүттээх чаҕылхай талааннах ааптар олох оргуйар үөһүттэн ылан суруйбут айымньылара мэдьи умсуугутуулаахтык ааҕыллар. Тапталы таҥнарыы, кырдьык уонна уордааһыннаах киксии сымыйата, үтүө санаа уонна хара дьай күрсүүтэ — харсыыта, дьиҥ олоххо буольут түбэлтэлэргэ олоҕуран көрдөрүллэр. Арыгы быһымах санааттан быыппастыы, уодаһыннаах киксии содулугар Одьунаас ыар дьылҕата толкуйдатар.